بانک و بازار پول

بازاری برای دادوستد پول و دیگر دارایی های مالی جانشین پول است که اصولا سر رسید کمتر از یک سال دارند. بازار پول یک بازار سازمان یافته محسوب نمی‌شود؛ زیرا محل جغرافیایی خاصی برای بازار پول در نظر گرفته نمی شود. بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری، موسسات صرافی و دیگر مکان هایی که دادوستد ابزارهای مالی بازار پول در آن انجام می‌شود، بازار پول را تشکیل می دهند. بازار پول ابتدا با هدف نگهداری نقدینگی مردم تشکیل شد و به عنوان یک محیط امن برای نگهداری و محافظت از پول در مقابل سرقت از آن تعبیر می‌شد؛ اما با گسترده شدن روابط اقتصادی و ایجاد دادو ستدهای گسترده، وظایف و مسئولیت‌های جدیدی برای بانک ها تعریف شد و در طول زمان بانکداری اسلامی با گسترش اختیارات در حوزه مالی نقش به سزایی در سیستم اقتصادی کشور بر عهده گرفت. بانک‌های تجاری، موسسات مالی و اعتباری، اتحادیه ها و مؤسسات اعتباری نمونه های بارزی از مؤسسات مالی فعال در این بازار می باشند. در این بازار، بانک مرکزی بر بازار پول و فعالیت های بانکی و پولی نظارت و با اعمال سیاست‌های پولی آن را کنترل می‌کند.

ویژگی های اصلی بانکداری اسلامی:
۱-ممنوعیت پرداخت و دریافت مبلغی ثابت یا از پیش تعیین شده نرخ بهره:
در بانکداری اسلامی؛ جایگزین این سیستم، مشارکت و سهیم شدن در سود و منافع است و سود واقعی زمانی مشخص می شود که منافع واقعی در نتیجه معامله حاصل شود.
۲-لزوم انجام عملیات بانکی در قالب روش های مالی اسلامی:
عملیات بانکی باید در دو قالب عقود معین( مشارکتی و مبادله‌ای) انجام شود. به عبارتی تخصیص و تجهیز منابع لزوماً باید در قالب یکی از عقود معین صورت گیرد.

عملیات بانکی:
به کلیه اقدامات و فعالیت های بانکی عملیات بانکی گفته می شود. این عملیات مطابق با قانون عملیات بانکی بدون ربا به سه بخش تقسیم می شوند:
۱- تجهیز منابع پولی
۲- تخصیص منابع پولی
۳- خدمات بانکی که شامل گشایش اعتبار اسنادی، ضمانت نامه، پرداخت قبوض و حواله های بانکی، صندوق امانات

تجهیز منابع:
سرمایه اصلی بانک که از طریق آن می توان عملیات بانکی را انجام داد و نیازهای اعتباری مردم را پاسخ داد، وجوهی است که توسط اشخاص حقیقی و حقوقی در بانک سپرده می شود. تجهیز در واقع عملیات نگه‌داری وجوه و سپرده‌های مردم است که شامل:
۱- سپرده‌های قرض‌الحسنه که خود شامل جاری و پس انداز می‌شود.
۲- سپرده‌های سرمایه گذاری مدت دار است.

تخصیص منابع:
اعطای اعتبار و یا وام و به تعبیر قانون عملیات بانکی بدون ربا، اعطای تسهیلات یکی از وظایف مهم و کارکردهای اصلی بانک است. بانک‌ها در اعطای اعتبار باید اصل نقدینگی، اصل منفعت و اصل امنیت را مدنظر قرار دهند. اصولاً حداقل و حداکثر سود و بازده مورد انتظار، همچنین ضوابط تعیین سود و یا نرخ بازده موردانتظار ناشی از تسهیلات اعطایی بانک ها به تصویب شورای پول و اعتبار می‌رسد.